Alfabet fonetyczny

Czym jest alfabet fonetyczny?

Międzynarodowy alfabet fonetyczny jest alfabetycznym systemem transkrypcji fonetycznej, opierającym się na alfabecie łacińskim. Opracowało go pod koniec XIX wieku Międzynarodowe Towarzystwo Fonetyczne założone w Paryżu w 1886 roku. Dziś znajduje zastosowanie w codziennej pracy osób zajmującej się badaniem języka i pracą z językiem, np. językoznawców, logopedów, aktorów i piosenkarzy, nauczycieli i studentów filologii oraz tłumaczy. Uznaje się go za środek standaryzacji zapisu dla wszystkich istniejących języków świata.

Jak wygląda alfabet fonetyczny?

Większość znaków do stworzenia go zaczerpnięto z języka łacińskiego, część z greckiego, kilka opracowano na specjalne potrzeby systemu. Samogłoski w alfabecie fonetycznym prezentuje się na tzw. czworokącie samogłosek, by pokazać klasyfikację ze względu na ich cechy. Wyróżnia się samogłoski:

1) przymknięte,

2) prawie przymknięte,

3) półprzymknięte,

4) średnie,

5) półotwarte,

6) prawie otwarte,

7) otwarte.

Spółgłoski dzieli się na płucne i niepłucne. Te pierwsze cechują dwa podziały: ze względu na miejsce artykulacji i ze względu na sposób artykulacji.

Podział ze względu na miejsce artykulacji:

1) dwuwargowe,

2) wargowo-zębowe,

3) zębowe,

4) dziąsłowe,

5) zadziąsłowe,

6) retrofleksyjne,

7) podniebienne,

8) miękkopodniebienne,

9) języczkowe,

10) gardłowe,

11) nagłośniowe,

12) krtaniowe.

Z względu na sposób artykulacji dzieli się je na:

1) nosowe,

2) zwarte,

3) szczelinowe,

4) aproksymanty,

5) drżące,

6) uderzeniowe,

7) boczne szczelinowe,

8) boczne aproksymanty,

9) boczne uderzeniowe.

Spółgłoski niepłucne dzielimy na:

1) mlaski,

2) iniektywne,

3) ejektywne.

Istnieją także inne elementy alfabety fonetycznego, m.in. afrykaty, spółgłoski podwójnie artykułowane, jednostki suprasegmentalne, znaki diakrytyczne. Jest wskazanie, by alfabet fonetyczny zapisywać w nawiasach kwadratowych.